Հարցազրույց Հայ Ազգային Կոնգրեսի համակարգող Լեւոն Զուրաբյանի հետ

- Հայ Ազգային Կոնգրեսն ընտրական պլատֆորմի շուրջ համագործակցելու առաջարկով հանդես եկավ. դուք այդ մասին հարցազրույց էիք տվել Ազատություն ռ/կ-ին: Ինչու եք հիմա անում նման առաջարկ, այլ ոչ այն ժամանակ, երբ ԱԺ-ն փոփոխություններ կատարեց ԸՕ-ում:

- Այն ժամանակ խոսքը գնում էր իշխանությունների կողմից կազմակերպված քննարկումների մասին, որոնց մենք չէինք կարող մասնակցել մի քանի պատճառով: Պատճառներից գլխավորը քաղբանտարկյալների առկայությունն էր, որը մեզ թույլ չէր տալիս որեւէ երկխոսություն կամ բանակցություն ունենալ ռեժիմի հետ: Դա մեզ սկզբունքային դիրքորոշում էր: Մենք ռեժիմի հետ չէինք կարող որեւէ բանակցությունների գնալ, քանի դեռ քաղբանտարկյալները բանտերում էին, որովհետեւ այդ ժամանակ արդեն հարցը կվերածվեր պատանդների առեւտրի եւ մեզանից յուրաքանչյուր քաղբանտարկյալի ազատ արձակման դիմաց քաղաքական զիջում կփորձեին պոկել: Երկրորդ պատճառն այն է, որ իշխանությունները, երբ կազմակերպել էին այդ քննարկումները, նպատակ էին դրել մեր ու միջազգային հանրությանը ցույց տալ, թե իբր ընդդիմադիր ուժերի մասնակցությամբ մշակում են Ընտրական օրենսգիրք: Բնականաբար, ինչպես եւ եղավ, ընդունեցին ընդդիմության առաջարկներից միայն ամենաանէականները, եւ դրանով համարեին, թե լեգիտիմացրել են նոր ԸՕ-ն: Դա հաշվի առնելով մենք եւ համապատասխան հայտարարություն արեցինք, եւ հրաժարվեցինք մասնակցել իշխանության կողմից կազմակերպած ԸՕ-ի քննարկումներին, ու մենք այդ նպատակին հասանք: Մենք այդ ԸՕ մշակմանը որեւէ մասնակցություն չենք ունեցել, եւ պատասխանատվություն չենք կրում այդ ԸՕ համար: Կարծում ենք, որ լրջագույն փոփոխություններ պետք է կատարվեն այդ ԸՕ-ում, որ քիչ, թե շատ նորմալ ընտրություններով ՀՀ-ում իշխանություն ձեւավորվի:

Այսօր խոսակցությունը գնում է մեկ այլ բանի շուրջ. Եթե կան հստակ փոփոխություններ, որոնք լրջորեն կվերափոխեն ընտրական համակարգը, եւ որոնք ընդունվում են բոլոր շահագրգիռ քաղաքական ուժերի կողմից, ուրեմն՝ մենք պատրաստակամություն ենք հայտնում մասնակցել այնպիսի գործընթացի, որտեղ բոլոր շահագրգիռ քաղաքական ուժերն իրենց մոտեցումները կհամախմբեն ու այդ դրույթներն ի վերջո կներկայացվեն իշխանություններին որպես հասարակության կարծիք: Սա է ողջ տարբերությունը:

- Այդ պլատֆորմն ինչ է իրենից ենթադրում. խաղի կանոնների ընդունո՞ւմ, թե ինչ:

- Բացարձակապես ոչ: Խոսքը գնում է կոնկրետ փոփոխությունների մասին, օրինակ՝ մեծամասնական ընտրակարգից հրաժարվել, բազմակի քվեարկություններից խուսափելու համար մատերի թանաքոտում, բոլոր տեղամասերում տեսախցիկների տրամադրում պետության կողմից եւ տեսագրության իրականացում, քվեարկությունից հետո ցուցակների հասանելիությունը ստուգումների համար: Սրանք կոնկրետ առաջարկներ են, որոնք բոլոր քաղաքական ուժերը կիստում են: Այդ նույն քաղաքական ուժերով հավաքվելով կարող ենք հավասար համագործակցության հիման վրա մշակել ընդհանուր փաստաթուղթ, որը արդեն կներկայացվի իշխանություններն որպես ընդհանուր պահանջ:

- Ձեր կարծիքով, ով կհամագործակցի այդ պլատֆորմի շուրջ. Ինքներդ մինչեւ հիմա քաղաքական ուժերի կողմից արձագանքները բավարար համարո՞ւմ եք, թե ոչ:

- Ես նորմալ եմ համարում քաղաքական գործիչների արձագանքները: Կարծում եմ՝ համագործակցության համար կան հնարավորություններ: Մեր կողմից ասեմ, որ բաց ենք նման համագործակցության համար:

- Կոնգրեսն առաջարկում է ընտրական պլատֆորմի շուրջ համագործակցել այն դեպքում, երբ ՀՅԴ-ն ամիսներ առաջ ստեղծեց «Քվեն ուժ է» շարժումը՝ նույն ընտրական իրավունքի պաշտպանության համար: Ու հիմա ՀՅԴ-ականներն ասում են, որ իրենք ամիսներ առաջ արդեն նախաձեռնել են այդ գործընթացը, եւ որ Կոնգրեսը կարող է միանալ դրան:

- Ես ուզում եմ շեշտել, որ մենք ոչ մի առաջարկ չենք արել: Մենք ընդամենը հայտնել ենք մեր պատրաստակամությունն այլ շահագրգիրռ ուժերի հետ ընդգրկվել ընդհանուր պլատֆորմի մշակման գործընթացում: Ընդհանրապես, ես կարծում եմ, որ մենք չպետք է վիճենք, թե ով ում է միանում, ով է ինչ-որ նախաձեռնությամբ հանդես եկել: Կարծում եմ, որ ավելի արդյունավետ կլինի այնպիսի պրոցեսը, որտեղ նախաձեռնությունը որեւէ մեկինը չէ, աշխատանքը չի անցկացվում որեւէ քաղաքական ուժի նախագծի հիման վրա, այլ այդ համագործակցությունը ձեւավորվում է հավասար սկզբունքով: Ես ուզում եմ շեշտել սա. մենք ոչ մի հավակնություն չունենք լինելու այդ համախմբման նախաձեռնողը կամ առաջարկողը: Ոչ էլ հավակնում ենք լինել դրա առանցքը. մենք ընդամենը պատրաստակամ ենք մասնակցել նման գործընթացի: Եթե կան շահագրգիռ ուժեր, որոնք նույնպես պատրաստ են մասնակցել այդ գործընթացին, ուրեմն՝ հավասարության սկզբունքով կարելի է կառուցել այդ գործընթացը: Եվ այդտեղ խոսք չի կարող գնալ, թե ով, ում միացավ:

- Բայց ՀՅԴ-ն հիմա արդեն նման շարժում սկսել է: Ու քանի որ ասում եք՝ չեք ուզում առանցքը լինել, մտահոգություններ կան ընտրական պրոցեսի հետ կապված, հիմա ՀՅԴ-ն ասում է՝ եկեք, միացեք եղածին:

- Որեւէ ուժ արդյունավետ գործընթաց չի ապահովում, երբ խոսում է, թե ինչ-որ մեկը պետք է միանա այդ ուժի նախաձեռնությանը: Խոսքն այնպիսի պրոցեսի մասին է, որին բոլոր քաղաքական ուժերը մասնակցում են հավասարության սկզբունքով: Եկեք այնպես կառուցենք պրոցեսը, որ այնտեղ ոչ նախաձեռնող լինի, ոչ այդ նախաձեռնությանը ուրիշներին միանալու կոչ անող լինի, ոչ այդ պրոցեսից նեղ-կուսակցական դիվիդենտներ շահող լինի, այլ՝ բոլորն աշխատեն հանուն մեկ գործի, որն էլ ի վերջո ունի ճակատագրական կարեւորություն մեր ազգի, մեր ժողովրդի, մեր պետության համար:

- Այդ դեպքում մտավախություն չունե՞ք, որ այդ պլատֆորմը կողմնակիցներ չունենա. գոնե ֆորմալ առումով այն չձեւավորվի:

- Ես նպատակահարմար չեմ համարում խոսել հնարավոր ձախողումների մասին: Ընդհակառակը, կան բոլոր նախադրյալները, որ այս գործը պսակվի հաջողությամբ: Ի վերջո, եթե իսկապես բոլորը շահագրգիռ են այդ գործը գլուխ բերելու հարցում, ուրեմն՝ այդ գործը կհաջողվի: Ու միակ բանը, որ կարող է խանգարել դրան, կլինի այն, որ քաղաքական ուժերը փորձեն մտածել ավելի շատ իրենց հավակնությունների մասին:

ԱՐՄԱՆ ԳԱԼՈՅԱՆ

Lragir.am